آزمایشگاه

در دوره دونین شمار گوناگونی از ماهی ها ظاهر شدند. اصولا دوره دونین را اغلب «عهد ماهی ها» می خوانند. استراکودرم های بی آرواره در خلال این دوره پابرجا ماندند ولی این دوره همچنین شاهد انفجار تشعشعی ماهی های آرواره دار بود، سازشی که یک مهره دار را قادر به جویدن و گاز گرفتن می ساخت. پلاکودرم های زره دار، گروهی منقرض شده از ماهی های آرواره دار هستند که در این زمان از انواع مختلف موجودات دریایی واگرایی حاصل کردند. 

انواع دیگری که در دوره دونین ظاهر شدند عبارتند از: کوسه ماهی ها و دو گروه برجسته از ماهی های استخوانی شامل ماهی های «باله قطعه ای» (شامل سلوکانت ها و ماهی های شش دار) و «ماهی های باله شعاعی» (که راسته بزرگی از ماهی های جدید مانند ماهی کپور یا ماهی آزاد امروزی، از آنها مشتق شدند)

 رسوبات اواخر دوره ی دونین محتوی باقیمانده های فسیلی از دوزیستان سمندر مانند هستند که غالبا بزرگ بوده اند، گردنی کوتاه و وزین و دمی ماهیچه ای داشته اند. این جانوران که جمجه آنها پوشیده از زرهی سخت بوده است از بسیاری جهات همانند ماهی های باله قطعه ای بوده اندف به طوری که این احتمال وجود داشت که یکی از ماهی های یاد شده نیای مستقیم آنها بوده باشد. برای مثال دوزیستان اولیه، مانند ماهی ها، دارای باله های دمی بوده و پوشش بدنشان فلس دار بوده است. دوزیستان اولیه احتمالا بیشتر در درون آب و پیرامون آن به سر می برند. حشرات بی بال نیز در اواخر دونین ظاهر شدند.

گیاهان آوندی ابتدایی طی دونین در تکاملی انفجاری همانند شکوفایی جانوران ضمن انفجار کامبرین واگرایی حاصل کردند.به ساتثنای گیاهان گلدار تمام گروه های بزرگ گیاهی در خلال دونین ظاهر شدند. جنگل هایی از سرخس هاف پنجه گرگیانف دم اسبیان و سرخس های دانه دار (گروهی منقرض شده از گیاهان اجدادی که برگهای سرخس مانند داشتند ولی از طریق دانه تولید مثل می کردند) پدید آمدند.

فسیل Zosterophyllum که از 395 میلیون سال پیش به جا مانده نسبت به کوکسونیا گیاه پیشرفته تری بوده است. در مکان کوچکی نزدیکی دهکده Rhnie در اسکاتلند یک سنگواره آتشفشانی کوچکی وجود دارد که گیاهان مردابی متعلق به دوره دونین 370-380 میلیون سال قبل را حفظ نموده استف که رینیا نامیده شده است که ساختمان آن به خوبی در فسیل حفظ شده است. در این محدوده، حداقل 6 گونه گیاهی شناخته شده است به نام های Asteroxylon، Horneophytom، Aglaophyton، Rhynia، Lyonophyton، Nothia.

 برخی از آنها شباهت های زیادی با فسیل های قبلی نشان می دهند مثلا Rhynia شبیه کوکسونیا می باشد و Nothia شبیه زوستروفیلوم است.

رینیا دارای ریزوم استوانه ای بوده که ساقه های راست استوانه ای دو انشعابی از آن خارج می شدند و هاگدانهایی در نوک شاخه ها قرار داشتند ریشه و برگ حقیقی نداشتند و بافت های ساقه احتمالا فتوسنتز می کردند و آب و مواد غذایی بوسیله ریزوئیدهاییکه از ریزوم بیرون می آمدند از خاک جذب می شدند. پسیلوتوم امروزی دارای بسیاری از صفات و ویژگی های رینیایست همچنین خزه لیکوپودیوم دارای بسیاری از خصوصیات مشترک با استرواگزیلون بوده ولیکن فاقد ریشه می باشد. 

نخستین درختان، پس از 25 میلیون سال، از تکامل این گیاهان ابتدایی علفی به وجود آمدند. اولین درخت جنگلی به نام پسودوسپوروکنوس نودوزوس در مقایسه با درختان امروزی درختچه ای بیش نبوده است و طولی حدود 1 متر داشته، شاخه های در نوک ساقه قسمت تاج مانندی را بوجود می آوردند، این گیاه برگ حقیقی نداشته و آوندهای چوبی شاخه های آن مانند کوکسونیا و رینیا به صورت دسته های مرکزی نبودند و وضع پراکنده و پیچیده ای داشتند.

در اواسط تا اواخر دوره دونین درختان بزرگتری مانند انوروفیتون (به بلندی بیش از 14 متر) و ارکئوپتریس (به بلندی بیش از 31 متر) وجود داشتند. هر دو گیاه مغز و لایه زاینده چوب آبکش و بافت چوبی پسین داشتند و دارای برگهای حقیقی بودند. ارکئوپتریس که به اواخر دوره دونین می باشد برخلاف گیاهان آوندی پیش از خود  که جورهاگ بودند، ناجورهاگ بوده و دو نوع هاگ نر و ماده تولید می نموده است. اولین دانه های نیز در دونین بالایی بوجود آمده که دانه ارکئوسپرما نام دارد و مشخص نیست که متعلق به چه نوع گیاهی است. این گیاه در مسیر نهاده شدن قرار داشته است. لازم به ذکر است خزه ها در اواسط دوره دونین تکامل یافتند که عمدتا گیاهان کوچک بودند. 

(برای مطالعه سایر دوره های دوران پالئوزوئیک بر روی هر دوره کلیک کنید)

دوران پالئوزوئیک

کامبرین

اردوویسین

سیلورین

کربونیفر

پرمین

(چارت دوران های زمین شناختی)