دوره کربونیفر (Carboniferous period)
دوره کربونیفر به دلیل برخورداری از جنگلهای گسترده باتلاقی که باقیمانده های آنها امروز، به شکل رسوبات زغالی موجودند کربونیفر نامیده شد.
دوزیستان که دستخوش سازگاری انشعابی شده بودند و از هر دو اکوسیستم آبی و خشکی بهره مند می شدند، از جانوران غالب این دوره بودند. در طی دوره کربونیفر نخستین خزندگان ظهور یافتند و به دو دومان بزرگ منشعب شدند: یک دودمان مرکب از مارمولک های حشره خوار با اندازه ای غالبا کوچک تا متوسط، که بعدها سوسمار، مارها، کروکودیل ها، دایناسورها و پرندگان را ایجاد کردند.
خزندگان دودمان دیگر به خزندگان پستاندار مانند دوره پرمین و مزوزوئیک ابتدایی واگرایی پیدا کردند.
دو گروه از حشرات بالدار، سوسک ها و سنجاقک ها، در دوره کربونیفر ظاهر شدند. سنجاقک ها بین اندازه های کوچکتر از انواع امروزی تا برخی که طول دو بال آنها 75 سانتی متر بود نوسان داشتند. مرداب ها و باتلاق های دوره کربونیفر مملو از دم اسبیان، پنجه گرگیان، سرخسها و سرخس های دانه دار و در نهایت بازدانگان (ژیموسپرم ها) بودند.
جنگلهای باتلاقی در دوره کربونیفر فراوان بودند و مواد آلی مدفون شده در باتلاق ها با گذشت زمان فشرده شدند و تغییر کردند و ذخایر زغال سنگ و گاز و نفت امروز جهان را بوجود آوردند. البته این فرایند در همه دوره ها بوده اما گسترش آن در دوره کربونیفر می باشد.
در مردابها درختانی به ارتفاع 50 متر رشد می کردند، دو نوع آنها به نام های لیپیدودندرون و سی ژیلاریا به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته شده اند.
ظاهرا اولین گیاهانی که اشکوب های زیر درختی را در مناطق مردابی تشکیل می دادند گیاهان کالامیتز (Calamites) کمی شبیه دم اسبیان امروزی لیکن به مراتب با جثه ای بزرگتر بودند. ساقه بندی آنها به ارتفاع 10 متر می رسید. همچنین گیاه پسارونیوس (Psaronus) و سرخس دانه دار (بازدانه) مدولوسا (Medullosu) بسیار شبیه سرخس های درختی امروزی بودند.
در ردابها تنها درختان وجود نداشتند. دیگر گونه های نظیر پیچکها و بالارونده ها نیز بودند که با تکیه بر درختان بالا می رفتند و نیز سرخسهای غلفی و پمجه گرگیانی بودند که احتمالا به صورت اپی فیت بر روی درختان دیگری می روئیدند. در این میان درختان غیر مردابی نظیر اعضای راسته Voltiziales نیز وجود داشتند. این گیاهان دارای انشعابات فراهم و برگهای نوک تیز شبیه گیاه مخروط دارکاج مطبق (Araucaria) امروزی بودند. این گیاه با زمین های خشک سازش نمود.
لازم به ذکر است بازدانگان از گروه های دیگر فراوان در دوره کربونیفر بودند که در نیم کره شمالی قرار داشتند. دو گروه از آنها که در این دوره تکامل یافتند، سیکادوفیت ها و کنیفروفیت ها (مخروطیان حقیقی) بودند. بازدانگان 100 میلیون سال بعد بسیار شدند.
(برای مطالعه سایر دوره های دوران پالئوزوئیک بر روی هر دوره کلیک کنید)
اگر مطلبی رو اشتباه نوشته بودم یا مطلبی که میخواستید نوشته شده ولی ناقص بود حتما تو قسمت نظرات بنویسید.